İşveren tarafından işçiye belirli şartların sağlanması halinde işçinin kıdemiyle orantılı olarak ödenen tazminattır. Kıdem tazminatının kanuni dayanağı 1475 sayılı eski İş Kanunun 14’üncü maddesidir. 4857 sayılı güncel İş Kanunu 1475 sayılı eski İş Kanunun 14’üncü maddesini yürürlükten kaldırmamış olup ilgili madde hala uygulanmaktadır.
Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için gereken şartlar nelerdir?
Hukukumuzda iş görme sözleşmeleri genel manada Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için gereken ilk şart 4857 sayılı tabi bir iş sözleşmesinin bulunmasıdır.
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için gereken bir diğer şart işçinin işverenin iş yerinde bir tam yıl çalışması gerektiğidir. Bir tam yıldan az çalışan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. İşçinin; aynı işverenin farklı işyerlerinde çalışması söz konusu ise bu farklı yerdeki çalışmaların toplamının en az bir yıl etmesi gerekmektedir. Uygulamada bazen işçinin iş sözleşmesinin bir yıla az bir süre kala sırf kıdem tazminatı elde edememesi için iş sözleşmesinin sona erdiği görülmektedir. Bu husus muvazaalı bir işlem olup açıkça kötü niyet barındırdığından mahkeme işçinin bir yıl çalıştığına hükmetmektedir.
İş Kanunu iş sözleşmesinin ya geçerli sebebe ya da haklı sebebe dayanılarak feshedileceğini belirtmiştir.
İşçinin iş sözleşmesi işveren tarafından İş Kanunu 18’inci maddeye dayanılarak yani geçerli nedenle feshediliyorsa işçi diğer şartlarında varlığı halinde kıdem tazminatına hak kazanır. Bahsedilen durum dışında hukukumuzda bir de haklı nedenle fesih mevcuttur. Kanun koyucu İş Kanunu 24’üncü madde ile işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını, 25’inci maddeyle de işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenlemiştir. İşçi İş Kanunu madde 24’e dayanarak fesih yaparsa yukarıda bahsedilen diğer şartların varlığı halinde kıdem tazminatına hak kazanır. Eğer işveren tarafından İş Kanunu madde 25’e dayanılarak bir fesih söz konusu ise işçinin iş sözleşmesinin İş Kanunu madde 25/II de belirtilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallerden dolayı feshedilmemiş olması gerekir. Eğer madde 25/II ye dayalı fesih varsa işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Özetlemek gerekirse işçinin iş sözleşmesinin geçerli fesih(İş Kanunu madde 18) veya haklı nedenle fesih(İş Kanunu 24 ve 25/I-III) durumunda yukarıda bahsedilen diğer şartlar da mevcut ise işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından İş Kanunu madde 24/II(Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri) dayanılarak feshedilmiş ise işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Kıdem tazminatı alacağı 5 yıllık zamanaşımına tabi olup işçi iş sözleşmesinin feshedilmesinden sonraki 5 yıl boyunca kıdem tazminatı talep edebilir.
Yorum yaz